روند شکل گیری مطالعات سلامت

معرفی کوتاه دسته بندی علوم

علوم تجربی

این علوم به شدت بر آزمایش، مشاهده و روش های تجربی برای آزمون فرضیه ها و جمع آوری داده ها متکی هستند. آزمایش های کنترل شده و نتایج قابل اندازه گیری جنبه های اصلی هستند. مثالها عبارتند از: فیزیک، شیمی، زیست شناسی

علوم مشاهده ای یا توصیفی

این علوم بر مشاهده و توصیف پدیده ها با جزئیات تمرکز می کنند، اغلب در زمینه هایی که آزمایش کنترل شده امکان پذیر نیست. مثالها: نجوم، زمین شناسی

علوم نظری

این علوم بر توسعه مدل ها، نظریه ها و چارچوب هایی برای توضیح و پیش بینی پدیده ها تاکید دارند. در حالی که آنها اغلب بر اساس داده های تجربی هستند، تمرکز اصلی آنها مفهومی است. مثالها: ریاضیات و فیزیک نظری، علوم کامپیوتر (الگوریتم ها و نظریه محاسباتی)

علوم اجتماعی

اینها بر رفتار انسان، جوامع و پدیده های فرهنگی با استفاده از روش های کمی و کیفی تمرکز می کنند. مثالها عبارتند از: روانشناسی، جامعه شناسی، اقتصاد، علوم سیاسی

روند شکل گیری علم:

1. کشف و انتشار اولیه

مشاهده یا آزمایش: محققان یک پدیده را مشاهده می کنند یا آزمایشی را انجام می دهند و داده ها را جمع آوری می کنند.

نشریه معتبر: یافته‌ها در یک نسخه اولیه نوشته شده و روش‌ها، داده‌ها، نتایج و تفاسیر را شرح می‌دهد. مقاله به یک مجله علمی معتبر ارسال می شود.

2. تکرار مستقل

تکرارپذیری: محققان دیگر تلاش می کنند تا یافته ها را با استفاده از روش های مشابه و مجموعه داده های مستقل تکرار کنند.

تکرار موفقیت آمیز اعتبار یافته های اصلی را تقویت می کند.

عدم تکرار باعث ایجاد سؤالاتی در مورد اعتبار پدیده یا روش شناسی می شود.

3. اعتبار سنجی و ادغام

متاآنالیز: با گذشت زمان، مطالعات متعددی در مورد یک پدیده از طریق مطالعات و مقالات متاآنالیز ترکیب می‌شوند تا قابلیت اطمینان، بزرگی و اهمیت کلی اثر را ارزیابی کنند.

4. ممکن است در مقاله های مروری معتبر، کتاب های مرجع، یا اظهارات موسسات معتبر (مانند آکادمی های ملی یا انجمن های علمی) ظاهر شود.

5. انتشار گسترده

برنامه های درسی آموزشی: این پدیده در دوره های دانشگاهی یا برنامه های آموزشی تدریس می شود و بخشی از دانش بنیادی می شود.

کاربردهای عملی: در صورت امکان، این پدیده ممکن است به فن آوری ها، درمان ها یا شیوه های جدید منجر شود و نقش آن را در علم بیشتر تقویت کند.

روند اثبات خواص مواد غذایی به صورت علمی:

1. مشاهده: دانشمندان یا پزشکان متوجه ارتباط بین مصرف یک غذا و پیامدهای سلامتی می شوند (به عنوان مثال، جمعیت هایی که رژیم غذایی خاصی مصرف می کنند نرخ بیماری کمتری دارند).

داده های اولیه: مطالعات اولیه یا شواهد حکایتی مزایای بالقوه سلامتی را نشان می دهد.

فرضیه: محققان مکانیسم قابل قبولی را فرض می کنند که از طریق آن غذا یا اجزای آن ممکن است مزایای سلامتی را به همراه داشته باشد (به عنوان مثال، آنتی اکسیدان های موجود در توت ها استرس اکسیداتیو را کاهش می دهند).

2. تحقیقات پیش بالینی (مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی)

مطالعات آزمایشگاهی: آزمایش‌هایی که روی سلول‌ها یا بافت‌ها در یک محیط آزمایشگاهی کنترل‌شده برای شناسایی ترکیبات فعال در غذا انجام شد.

مکانیسم های بیولوژیکی (به عنوان مثال، اثرات ضد التهابی) را بررسی کنید.

مطالعات حیوانی: آزمایشات روی حیوانات برای ارزیابی:

ایمنی و سمیت.

اثرات و مکانیسم های بیولوژیکی (به عنوان مثال، تأثیر بر سطح کلسترول، قند خون).

مطالعات پیش بالینی شواهد پایه ای ارائه می دهند اما برای ایجاد مزایای سلامتی در انسان کافی نیستند.

3.  مطالعات انسانی (کارآزمایی های بالینی)

الف مطالعات مشاهده ای

مطالعات اپیدمیولوژیک: مطالعات بزرگ مبتنی بر جمعیت، ارتباط بین مصرف غذا و پیامدهای سلامتی را در طول زمان مشاهده می‌کنند.

مثال: مطالعات کوهورت، مطالعات مورد-شاهدی.

محدودیت‌ها: این مطالعات همبستگی را نشان می‌دهند، نه علت و معلولی، و ممکن است تحت تأثیر عوامل مخدوش‌کننده (مانند تفاوت‌های سبک زندگی) قرار گیرند.

ب مطالعات مداخله‌ای (کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده RCT))

استاندارد طلایی: RCTها برای ایجاد علیت طراحی شده اند.

شرکت‌کنندگان به گروه‌هایی تقسیم می‌شوند (به عنوان مثال، یکی غذا مصرف می‌کند، دیگری دارونما یا رژیم غذایی استاندارد).

روش‌های دوسوکور و کنترل‌شده با دارونما، سوگیری را به حداقل می‌رسانند.

نتایج در طول زمان اندازه گیری می شوند (به عنوان مثال، تغییرات در نشانگرهای زیستی، بروز بیماری).

رابطه دوز-پاسخ: کارآزمایی ها ممکن است دوزهای مختلف غذا یا جزء را برای درک میزان مصرف بهینه آن آزمایش کنند.

4. ریویو های سیستماتیک و متاآنالیز

محققان نتایج حاصل از مطالعات متعدد را برای ارزیابی:

تداوم و تکرار یافته ها.

اندازه و اهمیت کلی اثر.

متاآنالیزها با ترکیب داده‌های مطالعات متنوع، شواهد را تقویت می‌کنند، و تأثیر موارد پرت یا سوگیری‌های مطالعه فردی را کاهش می‌دهند.

5. بررسی مسیرهای مولکولی و سیستمی برای اثبات با نشان دادن انطباق با اصول علمی مورد قبول

6. بررسی و انتشار

نتایج در مجلات معتبر منتشر می شود، جایی که کارشناسان ارزیابی می کنند:

دقت روش شناختی

اعتبار آماری.

ارتباط و نوآوری.

7. اجماع نظارتی و علمی

تأیید نظارتی (در صورت وجود): آژانس‌هایی مانند FDA (ایالات متحده)، EFSA (اروپا)، یا Codex Alimentarius شواهد را برای تأیید ادعاهای بهداشتی بررسی می‌کنند.

معیارها شامل RCT های با کیفیت بالا، تکرارپذیری و مکانیسم های قابل قبول است.

مثال: "کلسیم از سلامت استخوان حمایت می کند" ادعایی است که پس از ارزیابی دقیق تایید شده است.

اظهارات اجماع: سازمان‌ها یا کمیته‌های حرفه‌ای ممکن است بیانیه‌هایی را صادر کنند که شواهد و دستورالعمل‌ها را برای عموم خلاصه می‌کند.

ضمیمه

1. مطالعه کوهورت Cohort Study:

چیکار میکنن؟

افراد رو به دو گروه تقسیم می‌کنن:

۱) کسایی که در معرض یه عامل (مثل سیگار) هستن.

۲) کسایی که نیستن.

بعد می‌بینن توی آینده چه کسی به بیماری (مثل سرطان) دچار می‌شه.

2. کارآزمایی تصادفی کنترل‌شدهRCT:

چیکار میکنن؟

افراد رو به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم می‌کنن:

۱) گروهی که مداخله (مثل داروی جدید) رو می‌گیره.

۲) گروهی که دارونما یا درمان عادی می‌گیره.

بعد می‌بینن کدوم گروه نتیجه بهتری گرفته.

3. مطالعه مورد-شاهدی: Case-Control Study

چیکار میکنن؟

دو گروه انتخاب می‌کنن:

۱) بیمارها (مثل کسایی که سرطان دارن).

۲) افراد سالم.

بعد برمی‌گردن به گذشته و بررسی می‌کنن کدومشون بیشتر در معرض یه عامل (مثل سیگار) بوده.

فرق اصلی:

Cohort: از مواجهه شروع می‌کنن، می‌بینن چی پیش میاد.

RCT: به صورت تصادفی مداخله می‌کنن، نتیجه رو بررسی می‌کنن.

Case-Control: از بیماری شروع می‌کنن، به گذشته نگاه می‌کنن.